AMORTİSMAN AYRIMINDA BAŞLANGIÇ MİKTARI SORUNU
AMORTİSMAN AYRIMINDA
BAŞLANGIÇ MİKTARI SORUNU
Bakanlar Kurulu 15.12.1995 gün ve 95/7595 sayılı kararla Vergi Usul Yasası’nda yer alan bazı maktu had ve miktarları artırdı. Bunlardan birisi de amortisman ayrımı başlangıç değeridir.
Vergi Usul Yasası’nın mükerrer 414/b maddesi hükmü uyarınca yasada yer alan maktu hadler ile asgari ve azami miktarları belirlenmiş olan para ile ödenecek ceza miktarlarını on katına kadar artırmaya ve bunları yasal seviyesine indirmeye Bakanlar Kurulu yetkili bulunmaktadır. Bakanlar Kurulu amortisman ayrımında başlangıç miktarını on katına kadar artırma yetkisini Vergi Usul Yasası’nın mükerrer 414/b maddesi hükmüne göre kullanabilmektedir.
Bakanlar Kurulu Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 414/c maddesiyle 01.01.1993 tarihinde geçerli olan 500.000.-TL’na yükseltilmiş olan kanuni haddi on katına kadar artırma konusunda maddenin b fıkrası ile yetkili kılınmıştı.
Bakanlar kurulu, 30.12.1993 gün ve 93/5144 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bu değeri bir milyon liraya ve 8.12.1994 gün ve 94/6296 sayılı kararı ile beş milyon liraya yükseltmiştir. Bu durumda Bakanlar Kurulunun bu oranı daha fazla artırma yetkisi kanuni olarak bulunmamaktadır.
Ancak, Bakanlar Kurulunun bu haddi on milyon liraya çıkarma kararı çeşitli tartışmalar yaratmıştır. Ayrıca bazı yanlışlıklara da sebebiyet vermiştir. Meslektaşlarımızın doğrudan gider yazılabilecek sabit kıymetlere ilişkin hadler konusunda dikkatli davranarak hataya düşmemeleri büyük önem arz etmektedir. Bakanlar Kurulunun 95/7595 sayılı kararına rağmen, Bakanlar Kurulunun bu miktarı artırma yetkisi bulunmadığı göz önüne alınarak yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar doğrudan gider yazılabilecek tutarın 8.12.1994 gün ve 94/6296 sayılı Bakanlar Kurulu kararı gereğince beş milyon lira olarak uygulanması gerekmektedir.
Bakanlar Kurulu kararı paralelinde TÜRMOBda yayınladığı; “Doğrudan Gider Yazılabilecek Sabit Kıymetlere İlişkin Hadler” konusundaki 09.01.1996/6 sayılı sirkülerde(1) bu yanlışlığa ortak olmuştur. Mesleği temsilde en yetkili organ olan TÜRMOB’un bakış açısını yansıtan sirkülerde böyle bir yanlışlık yapılması değerli meslektaşımız gazeteci – yazar Veysi Seviğ tarafından da eleştirilmiştir. (2) Ancak daha sonra aynı başlık altında yayınlanan 25.01.1996/21 sayılı sirküler (3) ile düzeltme yoluna gidilmiştir. Bu sirkülerde yapılan hatadan dolayı özür dilenerek, doğrudan gider yazılabilecek sabit kıymetlere ilişkin haddin yeni bir yasal düzenlemeye gidilinceye kadar beş milyon lira olarak uygulanmasına devam edileceği kamuoyuna açıklanmıştır.
Yukarıda belirttiğimiz gerekçelerden dolayı; Vergi Usul Kanunu’nun 313.maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, peştemallıklar ile işletmelerde kullanılan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşların amortismana tabi tutulmayarak doğrudan gider yazılabilecek olan tutar beş milyon liradır.
Bu oranın değişebilmesi için Maliye Bakanlığı’nın bir kanun tasarısı hazırlayarak bunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden geçirmesi gerekiyor. Aksi takdirde herhangi bir artırım kararının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Bu yazının konusunu oluşturan amortisman ayrımında başlangıç miktarı sorunu da, bir örnek olarak göstermektedir ki, Türk vergi mevzuatı baştan sona yeniden yapılanmaya ihtiyaç duymaktadır. Türk vergi mevzuatı o kadar özünden uzaklaşmış, birbirine atıf yapan maddeler o kadar çoğalmıştır ki neyin doğru neyin yanlış olduğunu tespit edebilmek bile uzun araştırmaları ve çalışmaları gerektirmektedir. Bu örneğimizde de açık bir şekilde görüldüğü gibi ülkenin en yetkili organı olan Bakanlar Kurulu bile yanlışlık yapmakta ve yasalara ters düşen kararlar almaktadır.
Türk vergi sisteminde yaşanan bu karmaşanın ortadan kaldırılmasının ve daha fazla karmaşık hale gelmesinin önlenmesi amacıyla; kararlı bir şekilde vergi mevzuatı yeni baştan ele alınmalı ve tüm kesimlerin görüşleri alınarak yeniden yazılmalıdır. Aksi takdirde bu gibi sorunların birikmesi sonucu bir gün sistem tamamen işlevsiz hale gelecektir.
1997/Ankara
Uğur BÜYÜKBALKAN
TÜRMOB Genel Sekreteri
DİPNOTLAR:
1)TÜRMOB Sirküler Rapor,09.01.1996/6
2)Dünya Gazetesi, Veysi Seviğ, 07.02.1996
3)TÜRMOB Sirküler Rapor, 25.01.1996/21
